حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن الویری، استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) امروز ۲۱ اردیبهشت ماه در کنفرانس ملی قرآن‌پژوهی پیشرفت در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) با اشاره به تفسیر تاریخی مدنظر وی گفت: مراد من از تفسیر تاریخی، تفسیر قرآن تاریخی، تنزیلی و تفسیر بر مدار تاریخی و شأن نزول آیات نیست.
وی افزود: آنچه مراد بنده از ارائۀ تفسیر تاریخی است، این است که ما قرآن را بر اساس توالی رویدادهای مندرج در قرآن تفسیر کنیم و مباحث واسطۀ آن را مدنظر قرار دهیم؛ لذا این رویکرد را اعم از روش و گرایش می‌دانم.
الویری ادامه داد: حرکت کلی تاریخ حرکتی تکامل‌گراست؛ ولی در مجموعۀ جزئیات شاهد فرازونشیب و گاه بالندگی و گاه سکون و رکود هستیم.
این استاد حوزۀ و دانشگاه اظهار کرد: این تفسیر از دستاوردهای سایر تفاسیر بهره می‌برد، ولی به‌معنای آن نیست که روش این تفسیر متفاوت از دیگران نیست.
الویری ادامه داد: قرآن در بیان زندگی انبیاء به همۀ جزئیات نپرداخته است؛ لذا باید از منابع دیگر، اطلاعات تاریخی را بیابیم. بنابراین بهره‌گیری حداکثری از منابع تاریخی و اسناد تاریخی در این نوع تفسیر لازم است.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: در تفسیر تاریخی، آیات مربوط به توحید در بخش اول، آیات اعمال توحید در دستۀدوم و آیات مربوط به خلقت، دستۀ سوم را تشکیل می‌دهند.
الویری با بیان اینکه قرآن از مباحث ذهنی و انتزاعی سخن نگفته بلکه از عینیت تاریخی و واقعی حرف زده است، عنوان کرد: تفسیر تاریخی سرنوشت انسان را در یک نگاه یکپارچه و ناظر به جوامع انسانی با محوریت انبیاء گزارش کرده است.
وی با تأکید بر اینکه قرآن همۀ ابعاد معرفتی و پیشرفت را بر اساس آموزه‌های وحیانی در اختیار ما قرار داده است اظهار کرد: آوردۀ تفسیر تاریخی محدود به مقولۀ پیشرفت نیست، بلکه مفهوم پیشرفت، عوامل پیشرفت را به‌صورت عینی و مراحل پیشرفت را در اختیار می‌گذارد و سازوکارها و چالش‌های فراروی پیشرفت را نیز بیان می‌کند.
وی تأکید کرد: قرآن ویژۀ جامعۀ ما نازل نشده، لذا بدترین چیز این است که ما برداشتی شتاب‌زده از قرآن داشته باشیم و بخواهیم آن را در کشور پیاده کنیم.
