اندیشۀ دین‌شناخت پیشرفت، اندیشۀ ولایتمند مدیریت تغییر

این نوشتار در سال 1394 به‌صورت تک‌نگاشت از سوی «مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» به چاپ رسیده است و بر آن است که اندیشه و دانش بنیان الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و سند چشم‌انداز توسعۀ 1404 (به‌مثابۀ چکیدۀ عینیت‌نگر الگوی پیشرفت) و دیگر اسناد راهبردی نظام، دکترین ملی تحقیق و توسعۀ نظام جمهوری اسلامی و متکای نقشۀ راه و جامع علمی ازجمله نقشۀ راه دانش دینی، به‌واقع همان، «تفقه در دین» است. بدین‌سان الگوی مدیریت راهبردی تحقیق و توسعه‌ای در چارچوب نظام ولایت فقیه نیز در راستای اندیشه، نظریه و گفتمان تحقیق و توسعۀ تفقه در دین محور قرار می‌گیرد. به این قرار، نظام اندیشه‌ای ـ دانشی مبنای «ولایت حاکمیتی و تحقیق و توسعه‌ای فقیه» همان تفقه در دین است. 

رویکرد این پژوهش، تنقیح یک مبنای بازخوانی‌شده برای بنیان معرفت‌شناختی نظام جمهوری اسلامی و خاستگاه ادراکی نقشۀ راه دانش دینی است. دیدگاه جامع فقهی ـ تفقه در دین، به‌مثابۀ یک سامانۀ جامع و نه تفقه در احکام، به‌مثابۀ جزیئی نظام‌واره از آن نظام جامع ادارکی ـ می‌تواند خاستگاه دانشی نقشۀ راه و اندیشۀ مدیریت راهبردی نظام باشد و نقشۀ جامع دانش دینی مبتنی بر همین چشم‌انداز طراحی می‌شود. ایدۀ ولایت فقیه نیز از این منظر، پوشش‌دهندۀ اندیشۀ دین‌شناختی دولت تحقیق و توسعه‌ای است. داشتۀ سترگ و پرمایۀ حوزه‌های دینی همانا دانش «فقه جامع» است؛ داشته‌هایی به‌عنوان خاستگاه سامان‌دهی و بسط نظام‌وارۀ «دانش‌های در اختیار خویش» و «دانش مبنای مدیریت تحول و متعلق نقشۀ راه» برای ورود به عرصۀ برنامه‌ریزی توسعه‌ای راهبری تحقیق و توسعه‌ای جامعۀ مخاطب. دانش‌پژوهان و نظام مدیریت ملی برای تدبیر سلوک اندیشه‌ای و مدیریت دین‌شناختی خویش به این دانش مبنا نیازمند هستند. 

این نوشته در مباحث زیر ارائه شده است:

1. نقشۀ جامع علم (اندیشه و دانش پیشرفت) و نگاشت معرفت‌شناختی آن؛

2. گذار معرفت‌شناخت به صورت مسئلۀ اصلی؛

3. اندیشۀ خودویژۀ ترقی؛

4. تفقه در دین، اندیشۀ دین‌شناخت دارای اقتدار رشد ـ توسعه‌ای؛

5. تطور اندیشۀ ولایتمندی فقه جامع اجتهادی؛

6. فقه جامع و نظام تحقیق و توسعه.