ماهیت بنیان نظریِ پیشرفت‌‌پژوهی و الگوپردازی پیشرفت

نشست علمی گروه پژوهشی تحقیق و توسعه و مطالعات راهبردی با حضور رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد)، دکتر احمد آکوچکیان، برگزار شد. در این نشست ماهیت بنیان نظریِ پیشرفت‌‌پژوهی و الگوپردازی پیشرفت در دستور گفت‌وگوی هم‌پژوهان قرار گرفت. آکوچکیان پس‌از تعاریف اولیه از پارادایم، نظریه، پیشرفت و الگوپردازی تصریح کرد: در بینش اثبات‌‌گرایی منطقی، به نظر می‌‌رسد ملاکی بیرونی که براساس آن بتوان پارادایم معینی را در تفسیر و تدبیر رشد ـ توسعۀ انسانی برگزید وجود ندارد، چراکه به زعم این بینشْ ملاک‌‌ها خود محصول این سرمشق‌‌های غالب‌‌اند. بر این منوال، در چارچوب یک پارادایم می‌‌توان نظریه‌‌ها را ارزیابی کرد، اما معیاری عینی برای ارزیابی خود پارادایم وجود ندارد. پارادایم‌‌ها ابطال‌ناپذیرند و به‌شدت درمقابل تغییر مقاومت نشان می‌‌دهند. تنها مجرای مداخلۀ معرفت‌‌شناخت و روش‌‌شناخت در سرمشق‌‌های غالبْ «عقلانیت فراتجربه‌‌ای ـ و نه غیرتجربی ـ دین‌‌شناخت» یا «عقلانیت قرآنی ـ اوصیایی» یا «عقلانیت حِکمی اجتهادی» یا «حکمت رشد ـ توسعه‌‌»ای برآمده از پیوست روش‌‌شناخت بین‌‌رشته‌‌ای عقل جامع اجتهادی و کتاب حکیم و سنت حکیم است که در ذیل رویکرد «حکمت رشد یا فلسفۀ شدن و بودگی رشدشناخت انسانی» بنیان نظریِ پیشرفت‌‌پژوهی و الگوپردازی پیشرفت را رقم می‌‌زند. الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفتْ پارادایم و سرمشق غالب تفسیر و تدبیر پیشرفت مستند به عقلانیت قرآنی ـ اوصیایی در فضای مقتضیات جهان پیش‌‌روی ایرانی است.