کارکردهای فرهنگی بسیج در عرصۀ فعال‌سازی قدرت نرم به‌منظور مهندسی فرهنگی

جلسۀ دهم دورۀ شناخت قدرت فرهنگی با حضور استاد راهبر این درس، حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمد آکوچکیان برگزار شد. در این نشست موضوع کارکردهای فرهنگی بسیج در عرصۀ فعال‌سازی قدرت نرم به‌منظور مهندسی فرهنگی، تحلیل شد. در این خبر، به‌طور خلاصه به برجسته‌ترین مباحث مطرح‌شده در این جلسه پرداخته می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) دربارۀ ارتباط بسیج و غلبۀ فضای فرهنگی بر سایر متغیرهای محیطی گفت: فرهنگی‌شدن محیط فعالیت بسیج، را به‌عنوان یک شاخصۀ اصلی در وضعیت معاصر جامعۀ ایرانی به‌وی‍ژه معادلات نوظهور نرم بین‌الملل اولویت بخشیده و بسیج لازم است با عنایت خاص به این ویژگی، دربارۀ تعریف سازمان و نیز کارویژه و سیاست‌های خود، تأملی دوباره نماید. بدین‌گونه فضای گفتمان مدیریت معادلات تغییر در دو عرصۀ داخلی و خارجی، به‌واسطۀ مؤلفه‌‌های فرهنگی با یکدیگر مربوط شده و تعامل دوسویه‌‌ای را نشان می‌‌دهند؛ این بدان معناست که نهادهایی از قبیل بسیج که بر بنیاد یک «فرهنگ» و «تفکر» شکل یافته‌‌اند، با مرجعیت‌بخشیدن به این مؤلفه‌‌ها قادر خواهند بود به بازیگران فعال در دو حوزۀ یادشده تبدیل شوند.

وی همچنین دربارۀ تحلیل کارکرد بسیج در تدبیر قدرت فرهنگی گفت: ‌با توجه به محوریت فرهنگ و تفکر بسیجی،‌ نقش‌‌های مؤثر بسیج در تولید قدرت فرهنگی مورد‌توجه قرار گرفته است و بایستی به آن دسته از منابعی که به‌واسطۀ فرهنگ بسیجی قابل‌احیا و تقویت هستند،‌ سخن گفت.

استاد درس شناخت قدرت فرهنگی، ابعاد دانشی قدرت فرهنگی و قدرت نرم با تأکید بر نقش و جایگاه بسیج را یکی دیگر از وجوه تحلیل کارکرد فرهنگی بسیج معرفی کرد. وی در پایان این جلسه تصریح کرد: بسیج به‌عنوان یک نهاد اجتماعی در جامعۀ ایران، دارای خصوصیات ویژه‌‌ای است که موجب می‌‌شود این نهاد در ساختار قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی موردتوجه قرار گیرد. نهاد بسیج اگرچه همزاد تاریخی انقلاب اسلامی و در اوج آن دفاع مقدس بوده است،‌ اما پیشینۀ آن نسبت به چیستی و ماهیت فرهنگ و جامعۀ اسلامی و به‌طور خاص، نهاد ولایت علوی برمی‌گردد. در ذهنیت عمومی جامعه، نهاد بسیج بیش از آنکه با خصوصیات سازمان و امکانات سخت‌‌افزاری آن شناخته شود،‌به‌عنوان یک نهاد فرهنگی با کارکرد سیاسی مطرح است، این نهاد به‌عنوان یک نهاد مولد قدرت فرهنگی خاص مطرح است. این فرهنگ را می‌‌توان بازتولید و برساخته‌‌ای از فرهنگ و ادب زیست دینی جامعۀ مسلمانی دانست که البته نمونه‌‌های این‌گونه بازتولیدی را می‌توان در ادوار مختلف تاریخی خویش و به‌طور خاص تاریخ شیعه ردیابی کرد.