2:12 قبل از ظهر
10 بهمن 1403

آغاز عصر حقیقت تفقه در گسترۀ معرفت‌‌شناختی امام خمینی (ره)

حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمد آکوچکیان، استاد راهبر گروه پژوهشی فقه و حقوق، به بحث دربارۀ حقیقت تفقه در گسترۀ معرفت‌شناختی امام خمینی پرداخت و اعضای گروه آن را بررسی و نقد کردند. وی گفت: امام خمینی (ره) نماد ورود به عصر اجتهاد مدیریت راهبردیِ تغییرِ جامع‌‌نگر است. فقه اجتهادی ایشان، در مرتبۀ استدلالی شایستۀ تحقیق و ژرف‌اندیشی، ولایتمند مدیریت هندسۀ قدرت در جهان جدید شد. اجتهاد فقهی ایشان با گذر از محدودیت کاربردی اجتهاد در منابع و نیز با مقاومت دربرابر محصور بودن آن در شیوه‌‌های چندگانۀ رایج و متداول در طول زمان، دغدغۀ حقیقت تفقه را داشت. فقه در احکام در قرائت امام خمینی (ره) از‌آن‌روی ولایتمندی تغییر داشت که در منظومۀ فقه جامع یا حقیقت تفقه قرار داشت. آن بزرگوار در اواخر عمر شریف خود به این دستاورد رسید. فقاهت امام راحل (ره) فقاهت جای‌‌گیر در آن منظومه است. افول اسلام فقاهتی عصر صفویه، ازجمله به‌دلیل نابالغی کامل تفکر فقاهتی و عدم التفات اصحاب فقه آن دوره به نسبت نظام‌‌وارۀ فقه اصغر با فقه اکبر بوده است.

آکوچکیان در ادامه تصریح کرد: امروز با حضور اسلام فقاهتی (نظر ـ اقدامِ سیستمیِ رشدنگر) در عرصۀ مدیریت مجموعۀ مسائل انسانی ـ اجتماعی، عصرِ شکوفایی اجتهاد، دو ویژگی بارز دارد:

1. گسترش بایستۀ ابواب اجتهاد فقهی، دربرابر همة مسائل عصر، در ابعاد فردی، تربیتی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، حقوقی، کیفری و جزایی، روابط بین‌الملل، حاکمیتی، حکومتی و اصولاً تمامی ابواب حیات انسانی، اجتماعی، هنری و تمدنی؛

2. جای‌‌گیری در مدل مفهومی و عملیاتی فقه جامع اجتهادی در دین، در نسبت با مبانی نظری، دیگر وجوه الگوی وضعیت مطلوب و سطوح کاربردی تحقیق و توسعه‌‌ای الگوی پیشرفت. فقاهت در دین اصیل‌‌ترین بستر جریان شکوفایی اسلام فقاهتی و اجتهاد فقاهتی است.