ابعاد دین‌شناخت امنیت

ابعاد دین‌شناخت امنیت چیست؟ به گزارش دبیر گروه پژوهشی تحقیق و توسعه و مطالعات راهبردی، پاسخ پرسش یادشده در نشست اخیر این گروه پژوهشی با حضور دکتر احمد آکوچکیان بررسی و تحلیل شد. وی در ابتدا اظهار کرد: در علم روان‌‌شناسی، امنیت در ارتباط با «اضطراب» تعریف می‌‌شود. زمانی فرد در امنیت و آرامش‌خاطر به سر می‌‌برد که نشانه‌‌ها و زمینه‌‌های اضطراب وجود نداشته باشد. از دید برخی جامعه‌‌شناسان، مفهوم امنیت عبارت است از: «فرایند رضایت شهروندان و کارآمدی‌‌های دولت». مفهوم یادشده بر سطح مناسبات اجتماعی در فضای عمومی ملت ـ دولت و ظرفیت‌‌بخشی شهروندان بر ارتقای کارکرد توسعه‌‌ای این مناسبات تأکید می‌‌ورزد. در علم سیاست نیز، امنیت این‌‌گونه معنا می‌‌یابد: «امنیت به خودی خود آزادی نسبی از جنگ است و با این انتظار برتر توأم است که مغلوب کردن نباید ناشی از جنگ باشد.» و در تعریف دیگر، امنیت «توانایی یک ملت در حمایت از ارزش‌‌های داخلی درمقابل تهدیدهای خارجی» بیان گردیده است. از دیدگاه علوم سیاسی و روابط بین‌‌الملل، «تهدید» و «امنیت» به‌وسیلۀ یکدیگر تعریف می‌‌شوند. امنیت در واقع نبود تهدید است و با وجود تهدید، امنیت مخدوش می‌شود و کاهش می‌‌یابد. در واقع امنیت باید دربرابر مقوله و امری محافظت گردد که از آن با عنوان تهدید یاد می‌‌شود.

آکوچکیان در ادامه گفت: تعاریف گوناگونی که در علوم مختلف برای «امنیت» ذکر شده است اشاره به برخی از مصادیق دارد، زیرا در تمام این تعاریف تنها گوشه‌‌ای از مفهوم را ارائه کرده‌‌اند. اما بررسی مؤلفه‌‌های شناخت‌‌شناسانۀ مکتب اسلام در موضوع امنیت حکایت از آن دارد که مکتب اسلام معرف تازه‌‌ای در مفهوم امنیت است که می‌‌توان از آن به «رویکرد فضایی» تعبیر کرد. بر این اساس، پدیده‌‌های امنیتی در چارچوب فضایی موسوم به فضای امنیتی و بر بنیان سه فضای فلسفی، فردی و جمعی فهم می‌‌شوند. با توجه به این نکته، هر پدیدۀ امنیتی دارای مبادی، منابع و مؤلفه‌‌هایی است که هویت آن را شکل می‌دهد و بر کارکرد و نتایج آن تأثیر می‌‌گذارد.