ارکان تدبیر موقعیت

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان در ادامۀ نشست‌های پیشین گروه پژوهشی سلامت و سبک زندگی درخصوص موقعیت و تدبیر رشدآفرین آن در این نشست به بررسی ارکان تدبیر موقعیت پرداخت. وی با بیان این‌که رکن تدبیر موقعیت «آگاهی» و «آزادی» است افزود: انسان مختار می‌‌تواند با شرایط پیرامونی خویش درآمیزد و حداقل به‌عنوان یکی از مؤلفه‌‌های برآیندساز موقعیتْ در معادلات درونی موقعیت مداخله نماید و موقعیت‌‌های تازه‌‌ای بیافریند. آزادی به عدالت و عبودیت تعریف می‌‌شود و اختیار خلاق در سطح زیرین تجربۀ تکالیف و تجربۀ ارزش‌‌ها منتج از سه رکن «آگاهی»، «عبودیت» و «آزادی»، اصلی‌‌ترین کارکرد خویش را در موقعیت‌‌آفرینی دارد. بدین سان آدمی کارپذیر شرایط خویش نخواهد بود.

وی ادامه داد: دو رکن «زمانی ـ مکانیِ» هر موقعیتیْ برآیند جنس حرکت انسانی است؛ یعنی موقعیت‌‌ها طفیل جنس حرکت انسانی هستند و به تعبیری، امتدادهای عینی آن هستند. چیستی و چگونگی زمان و مکان کیفی به همین سطح احوال خودآگاه رشد تعریف می‌‌شود. نظریۀ زمان ‌‌ـ مکان کیفیْ لب تحلیلی نظریۀ موقعیت است و آموزه‌‌های قرآنی و اوصیایی برای هستی، انسان و زمان‌‌مایگی هستی و انسان امتدادی قائل‌اند.

اعتقاد به قیامت و آخرت، اعتقاد به تداوم انسان است. اصل باور به قیامت، معاد و آخرت، اصلی از اصول تفسیر و مدیریت انسان در موقعیت است. انسانی که باوری به معاد ندارد، تلقی دیگرگونه‌‌ای از ماهیت موقعیت‌‌ها، قرارگیری در موقعیت و مدیریت موقعیت دارد. حداقلِ این تفاوت آن است که در چارچوبۀ باور به معادْ فهم و مدیریت موقعیت دنیا با وصف مزرعۀ آخرت تفسیر می‌‌شود و در جهان‌‌بینی و عملکرد آدمی برداشت همۀ کشته‌‌ها و کاشته‌‌ها و فرجام‌‌ها و پیامدها در محدودۀ دنیا تفسیر نمی‌‌شود. آکوچکیان تصریح کرد: مرگ از همین چشم‌‌انداز در زمرۀ اصول فهم موقعیت و مدیریت موقعیت است. هنگامی که فصلی از تداوم زندگیْ مرگ دیده می‌‌شود، دقیقاً به همین دلیل مرگ یک نداشتن معنی نمی‌‌شود. مرگ یکی از انواع داشته‌‌ها در نوع ورق زدن تداوم خویش است و از‌همین‌روست که می‌‌توان نوع آن را انتخاب کرد.