3:53 قبل از ظهر
26 مهر 1404

از خلوت تا فریاد؛ هندسۀ زیست عاشورایی در آیینۀ قرآن و سنت

در ادامۀ نشست‌های علمی گروه پژوهش سلامت و سبک زندگی با همکاری گروه پژوهش علوم انسانی و بینارشته‌ای در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد)، نشستی با محوریت «الگوی رفتاری انسان آرمانی در سنت عاشورایی» برگزار شد. در این جلسه، با راهبری علمی حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان ابعاد سه‌گانۀ زیست انسان عاشورایی در قالب منظومه‌ای رفتاری مورد تحلیل قرار گرفت.

دکتر آکوچکیان در این نشست، با تکیه بر آموزه‌های قرآنی و سیرۀ اوصیایی، به تبیین ساختار معرفتی ـ کنشی انسانِ الگو پرداخت و تصریح کرد: «رفتار انسان الگو بر مدار آرمان و عزم و در راستای ایمان و وسعت روحی شکل می‌گیرد و این همه از سرِ تکلیف است تا نشان دهد که برای تحقق انگیزه‌های برگزیدۀ خویش، به‌تناسب شرایط، عهده‌دار مسئولیت‌های متنوعی است: از تقیه و هجرت، تا شهادت و پیام‌رسانی، و از دعا و اشک، تا فریاد و اعتراض.»

این نشست با هدف بازخوانی منظومۀ رفتاری معصومان (ع) در مواجهه با موقعیت‌های گوناگون زیستی ـ تاریخی برگزار شد. در این تحلیل، زندگی عاشورایی نه صرفاً واقعه‌ای حماسی، بلکه یک «اسلوب زیستن مستمر و چندوجهی» در نظر گرفته شد.

به گفتۀ دکتر آکوچکیان، آموزه‌های قرآنی و سیرۀ اهل‌بیت (ع)، در چهار ساحت اصلی زندگی انسان حضور دارند:

1.وجهۀ بینشی و معرفتی زندگی منجر به شعور: به‌مثابۀ خاستگاه گرایش‌ها و کنش‌های زیستی آدمی که در مبانی پارادایم، فلسفی و کلامی و علوم و معارف خویش را نشان می‌دهد؛

2.اخلاقی زیست انسانی: که از طریق صداقت، فتوت، زهد، صبوری و ایثار، رفتار انسان با خویشتن را تراز می‌کند؛

3.و بروز اخلاق در وجهۀ عبادی زندگی: با پررنگ‌سازی نیایش، جهاد، نماز، و دیگر سلوک‌های عبادی در نسبت با خدا که معنی‌بخش چگونگی‌های زندگی است؛

4.وجهۀ حقوقی و اجتماعی: که در آنْ تعامل با خانواده، جامعه و حتی بیگانگان، به نور تعالیم قرآن و سنت هدایت می‌شود.

شرکت‌کنندگان در این نشست تأکید کردند که سنت معصومان در عاشورا، الگویی پویا و راهبردی برای مدیریت زیست انسانی در شرایط متنوع تاریخی و اجتماعی است، الگویی که با نگاهی دین‌مدار، خردمحور و مسئولیت‌آگاه، هندسه‌ای جامع برای زندگی امروزین ارائه می‌کند.

در زیست عاشورایی، «زندگی» و «مرگ» هر دو معنا می‌یابند، نه صرفاً در عرصۀ شور و حماسه، بلکه در سلوک عبادی، اخلاقی و مسئولیت اجتماعی. عاشورا نه صرفاً یک «موقعیت تاریخی»، بلکه یک «مدل راهبردی برای زیستن» است که در آن، خلوت، هجرت، فریاد و اشک، به اقتضای زمان و مکان، بر مدار تکلیف معنا می‌گیرند.

مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) با بازخوانی این الگوهای چندلایه در مسیر طراحی هندسۀ کاربردی برای زیست متعهد در جهان امروز گام برمی‌دارد.