منو
چکیده
سلامت عبارت است از: «برخورداری از آسایش کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه‌فقط نداشتن بیماری و نقص عضو». از سطح معمول، یعنی بهره‌وری از ظرفیت‌های فیزیکی و بیولوژیک تا بهره‌وری و واشدگی حس هویت، یکتایی و شخصیت در سازگاری فرد با خویش تا بهنجاری مناسبات و شرایط اجتماعی، در گسترۀ معنایی وسیعی که موضوع دانش‌های پزشکی، روان‌شناختی، جامعه‌شناختی و روان‌کاوی است. در فصل بهداشت روان، الگوی حس سلامت کدام است و منظر قرآنی سلامت‌پژوهی چیست؟ این منظر باید بتواند آسیب‌شناسی سلامت شخصیت را نیز فراگیرد. یک الگوی سلامت‌پژوهی، الگوی آسیب‌پژوهی سلامت شخصیت نیز هست.
قرآن حکیم، کتاب هدایت به معناداری (منظومۀ جامع چرایی‌ها و چگونگی‌های اصیل) بالغ زندگی است که تمامیت موقعیت‌های زندگی را به سلام و سلامت دررساند. از چشم‌انداز این ماهیت هدایت‌شناخت قرآن حکیم، وجه آسیبی بهداشت روان، با نمونه سؤالاتی روبه‌روست؛ مانند چرا در زندگی‌های خویش به فروکاستگی و تباهی می‌رسیم؟ چرا بعضی وقت‌ها به «چه‌کنم، چه‌کنم»، می‌افتیم، بعضی وقت‌ها با کمترین تلنگر به زمین می‌خوریم؟ چرا برخی تن به انتحار و خودکشی می‌دهند؟ چرا بعضی آدم‌ها بد می‌شوند؟ چرا آمار طلاق زیاد و سن طلاق کم شده است؟ چرا بسیاری از آدم‌ها کمتر همدیگر را دوست دارند و کمتر دغدغۀ حس خوشبختی یکدیگر را دارند؟ چرا برخی از مدعیان دین و آیین، کمتر دوست‌داشتنی شده‌اند؟ چه می‌شود آدمی به نقطه‌ای می‌رسد که بد باشد و بد‌بودن را بر خوب‌بودن ترجیح می‌دهد؟ چرا بعضی از ما در کوچک‌ترین حادثه‌ها، زمین‌گیر می‌شویم و به بن‌بست می‌رسیم؟ چرا بسیاری از آدم‌هایی که حتی بهره‌های بیشتر دنیایی دارند، لزوماً خوشحال‌تر و خوشبخت‌تر نیستند؟ این‌ها نمونه سؤالاتی هستند که در حوزۀ فروکاهشی معنی‌داری زندگی با آن‌ها درگیریم.
در پاسخ به این سؤالات آسیب‌شناسانه، در آستانۀ قرآن حکیم، در حضور «سورۀ تبت»، «مسد» یا «ابولهب»، به «آسیب‌شناسی و ارزش‌داوری بحران معنی زندگی» از منظر شیوۀ معنی‌بخشی زندگی، فهم چرایی‌ها و چگونگی‌های بی‌معنایی‌ها و فروکاهشی‌های زندگی است. دستیابی روشن‌بینانه به حس ناب خوشبختی در زندگی، حس عمیق‌شدن زندگی و حس موفقیت، در اولین مرحله نیازمند نقد آسیب‌شناسانۀ بحران معنا و فروکاهشی شخصیت و زندگی است.
در راستای دستیابی به الگوی تحلیل آسیب‌شناسی بحران معناداری زندگی و فروکاهشی زندگی و از این چشم‌انداز گذار به نظریۀ معنی‌داری و اصول معنی‌درمانی زندگی، بهره‌های برجسته در حوزۀ سلامت روان، در آستانۀ این سوره، از جمله عبارت‌اند از:
۱. دستیابی به تحلیلی قرآن‌شناخت، از مفهوم «فروکاهشی شخصیت» و انحطاط انسانی و «فراآسیب‌های معنی‌داری زندگی» و سطوح تحلیلی آن؛
۲. الگوی گذار به زندگی سالم و معنی‌دار؛
۳. پی‌ریزی مدخلی بر تحلیل آسیب‌شناختی زمینه‌ها و ریشه‌های بحران معنی‌داری در نمونه‌های کاربردی و کارگاهی؛
۴. گذار مقایسه‌ای از فروکاهشی زندگی به اصول شیوۀ معنی‌درمانی.
کلیدواژگان: سلامت، معنی‌درمانی، روان‌شناسی کمال، سورۀ مسد، روان‌شناسی سلامت.
نویسندگان: احمد آکوچکیان، سمیرا عطایی.
منبع: همایش سلامت در پرتو قرآن کریم، ۱۳۹۳.
قم، شهرک پردیسان، بلوار دانشگاه، بلوار شهید مولوی، کوچه دوم، مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد)
کد پستی: 3749113354
تلفن: 32800430-025
نمابر: 32800417-025
ایمیل: m.t.e.roshd@gmail.com