تحول تا تعالی شهر ـ مدیریت شهر، الگو تا نگرش

سی‌و‌چهارمین جلسه از سلسله‌نشست‌های انجمن علمی هم‌اندیشی پیشرفت با عنوان «تحول تا تعالی شهر ـ مدیریت شهر، الگو تا نگرش» در آذرماه سال جاری، در سالن رضوان شهرداری استان قم برگزار گردید. در این نشست مدیران ارشد و کارمندان شهرداری و استادان برجستۀ دانشگاه‌های مختلف حضور داشتند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان و دکتر سلیمان خاکبان به‌عنوان سخنرانان مدعو این نشست به طرح ایدۀ خویش پرداختند. در این گزارش به ایدۀ پیشنهادی حجه‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان به‌صورت اجمالی پرداخته خواهد شد.

آکوچکیان در این نشست ذیل سه سرفصل «هم‌اندیشی هم‌افزا با نظام اندیشۀ مدیریت امروز»، «نگرشی تازه ـ الگویی تازه» و «سه گام در پیشنهاد نظریه تا الگو» به تشریح ایدۀ پیشنهادی خویش پرداخت.

هم‌اندیشی هم‌افزا با نظام اندیشۀ مدیریت امروز

آکوچکیان در فراز اول از گفت‌وگوی خویش به بحث دربارۀ «همگامی با دستاوردهای نظام برنامه‌ریزی مدیریت امروز شهر» و نیز «تأمل در نقطه‌های گذار» پرداخته، دستاوردهای سازمان شهرداری مانند سند چشم‌انداز 1414 و برنامۀ راهبردی ـ عملیاتی پنج‌سالۀ شهرداری قم 1400 را بررسی و نقد کرد. وی در ادامه اذعان داشت: «می‌توان اسناد و برنامه‌های ارائه‌شده را در سه سطح پارادایمی، چارچوب نظری و مدل‌سازی ارزیابی کرد تا بتوان با تعیین نقطه‌های گذار، از کاستی‌های موجود عبور کرد».

نگرشی تازه ـ الگویی تازه

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) در فصل «نگرشی تازه ـ الگویی تازه» به بحث دربارۀ دو موضوع «فرآوری مدل مرجع تحلیل» و «ساختار و سازوکاری تازه و فرآورنده» پرداخت. وی شهر را متشکل از چهار جزءسیستم «اکوسیستم یا سیستم محیطی، سیستم اندیشه‌ای ـ ارزشی، سیستم فضایی ـ فعالیتی و سیستم مدیریت و کنترل شهری» دانست و تصریح کرد: نظریۀ شهر و مدیریت شهر، در این سازۀ چهار‌وجهی ظهور یافته، پیوند می‌خورند.

آکوچکیان در ادامه با نمایش یک تصویر، ارتباط بخش‌های مختلف مباحث خویش را این‌گونه بیان کرد:

1. سامان جامع الگوی مدیریت شهر در ضمن نظریۀ شهر و مدیریت شهری بازخوانی می‌شود و ناظر به مسئلۀ شهر با لحاظ مؤلفه‌های چهارگانۀ تحلیلی برجستۀ شهر، مدنظر می‌آید؛

2. بردار جهت در خاستگاه این نظریه، در ضمن نظریۀ شهر از مبانی پارادایمی تا الگوی جامع مدیریت تحول در شهر را پوشش می‌دهد. اینک میان نظریۀ شهر و سند الگوی پایۀ پیشرفت، تجانسی رفت‌و‌برگشتی ایجاد می‌شود و سند الگوی شهر پیشرفت که نظام ملی تولید علم عهده‌دار پردازش آن است، پیشنهاد می‌شود؛

3. بخش عملکرد در نمونۀ خلق ارزش پایدار، مدیریت تحول منابع انسانی بازبینی می‌شود.

4. در فصل نتایج، ساختارها، بازسازی و نظام ارزیابی شاخص انسانی مدیریت سازمان بازتنظیم می‌شود؛

5. الگوی نظارت و ارزیابی و پایش فرآیند و نیز بازخوردها تنظیم می‌شود؛

6. نوع مناسبات ساخت شهری در مدرنیته و پست‌مدرن مدنظر قرار می‌گیرد.

سه گام در پیشنهاد نظریه تا الگو

آکوچکیان در فراز پایانی این نشست به طرح سه سؤال پرداخت:

گام‌های پیشنهاد نظریۀ شهر و الگوی مدیریت شهر چیست؟ در هر گام، فعالیت برجسته کدام است و دستاوردهای هر گام چیست؟

وی در پاسخ به سؤالات مطرح‌شده، پنج گام را در راستای «پردازش پارادایم مرجع»، «پردازش نظریۀ مرجع» و «پردازش مدل مرجع» معرفی و در هر گام نوع فعالیت و دستاوردهای مربوط به آن را تشریح کرد. این پنج گام عبارت‌اند از:

1. شهر و نظریۀ پیشرفت؛

2. نظریۀ شهر (از آرمان‌شهر به نیکوشهر توسعه‌ای)؛

3. الگوی مدیریت شهر؛

4. مدل تحول و تعالی سازمانی در گامی درون‌زا؛

5. مدل پایش مدیریت شهر.