جایگاه فقه در دین

نشست تخصصی با عنوان «فقه در دین» با حضور اعضای گروه‌ پژوهشی نظری و مطالعات مبنا، گروه پژوهش تفسیری، گروه پژوهش فقه و حقوق و گروه پژوهش تحقیق و توسعه و مطالعات راهبردی مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) برگزار شد. این نشست با هدف بررسی جایگاه فقه در دین در چارچوب نظریه‌های توسعه‌ای و علمی در راستای پیشرفت اسلامی ـ ایرانی برگزار گردید.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان، استاد راهبر گروه‌های پژوهشی مرکز، دبیری این نشست را بر عهده داشت و در سخنان خود، بر اهمیت «تفقه در دین» به‌عنوان فرایند علمی و پژوهشی روشمند که هدف آن سازگاری اصول ثابت دینی با تحولات و پدیده‌های جدید است تأکید کرد. وی در ادامه توضیح داد که فقه در دین می‌تواند به‌عنوان مبنای تبیین و تحلیل تحولات اجتماعی و علمی در مسیر پیشرفت اسلامی ـ ایرانی مورد استفاده قرار گیرد و بر این اساس، پژوهشگران باید در پیوند مستمر بین اجتهادهای مختلف و پژوهش‌های توسعه‌ای گام بردارند.

در این نشست، مفاهیم جدیدی درخصوص فقه اقتصادی و فقه احکام نیز مطرح شد و این مفاهیم در راستای هدف‌های کلان توسعه‌ای و تمدنی اسلامی ـ ایرانی تبیین گردیدند. تحلیل‌ها به‌طور ویژه به‌ضرورت توجه به فقه در دین به‌عنوان بنیان دانشی تحقیق و توسعه و نقش آن در شکل‌دهی به نظریه‌های دولت دینی پرداختند و تأکید شد که این رویکرد می‌تواند به‌عنوان موتور محرکه‌ای برای تحقق ولایت فقیه و پیشبرد فرایندهای اجتماعی و علمی در جامعۀ اسلامی باشد.

گفتمان توسعۀ دانش‌بنیان نیز در این نشست مورد توجه قرار گرفت و با تأکید بر نقش این گفتمان در اقتدار ملی و علمی، این بحث مطرح شد که فقه در دین می‌تواند به‌عنوان ابزار اصلی در نظریه‌پردازی‌های پژوهش‌های دینی و توسعه‌های اجتماعی و اقتصادی به کار گرفته شود. هم‌چنین تأکید شد که نظریه‌های حاکمیت در جمهوری اسلامی تابعی از «گفتمان ولایت فقه در دین» است و می‌بایست در راستای توسعۀ علمی و فرهنگی جامعۀ اسلامی به‌طور مستمر بازنگری شود.

این نشست تخصصی به‌عنوان گامی مهم در راستای تقویت گفتمان‌های علمی و دینی و ارتقای ظرفیت‌های پژوهشی و راهبردی مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) ارزیابی شد و به‌طور کلی نشان داد که فقه در دین باید به‌عنوان پایه‌ای اساسی در نظریه‌پردازی‌های آینده‌نگار و تمدنی در نظر گرفته شود تا براساس آن، پیشرفت‌های علمی و دینی به‌طور همزمان در جامعۀ اسلامی تحقق یابند.