روش‌شناسی سیستمی، روش‌شناسی اهتمام به وجه جامع‌نگری مدل مفهومی الگوی پیشرفت است

به گزارش گروه پژوهشی مطالعات مبنا، در نشستی که در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه برگزار شد، به بررسی روش­‌شناسی مورد نیاز اندیشۀ پیشرفت پرداخته شد. حجت ­الإسلام احمد آکوچکیان با بیان این مطلب که تناسب روش، در مرحلۀ پردازش مدل مفهومی و فرایند اقدامی مدل عملیاتی توجه جامعی به یک روش­شناسی هماهنگ را، می طلبد، از زمره روش­شناسی­ کاربردی مورد نیاز نقشه راه را روش­شناسی سیستمی دانست.

وی گفت: در فصل گذار از اندیشه پردازی پیشرفت به پردازش الگوی درون زای پیشرفت اسلامی ـ ایرانی، در دو سطح تحلیلی برجستۀ خویش(مبانی نظری الگو و ساختار کلان الگو)، روش شناسی سیستمی، روش شناسی اهتمام به وجه جامع نگری و منظومه ای مدل مفهومی الگوی پیشرفت و به تعبیری روش شناسی اهتمام به اصل جامعیت منجر به اصل کارآمدی اندیشۀ پیشرفت، محسوب می شود. اقتدار توسعه ای علم، اقتدار دینی و اقتدار ملی، بر بنیان دو اصل مشروعیت و کارآمدی است. روش شناسی تفکر سیستمی، روش شناسی مربوط به مرحلۀ پردازش تئوری پیشرفت و روش شناسی مدیریت برنامه ریزی سیستمی، روش­شناسی مرحلۀ اقدامی سازی الگوی پیشرفت است. روش شناسی رویکرد سیستمی، به مثابۀ عضوی از منظومۀ مبانی نظری (و به طور خاص روش شناسی های) الگوپردازی پیشرفت، دارای دو کاربرد برجسته در فصل پردازش اندیشۀ دین شناخت پیشرفت است که عبارتند از: منطق استنباط الگوی دین شناخت پیشرفت به طور خاص در پردازش نظام معطوف به تغییر و تحول (در مثل پردازش نظام تعلیم و تربیت، نظام فکری، نظام فرهنگی، نظام سیاسی و …) در یک مرحله و پردازش مدل مفهومی الگوی کلان پیشرفت مفهومی در سه سطح مبانی نظری، الگوی هنجارین و سطوح کاربردی الگوی پیشرفت در مرحلۀ دیگر.

در پایان نشست وی خاطر نشان کرد: علامه شهید محمدباقر صدر در پردازش الگوی هنجارین، علامه شهید مرتضی مطهری و پژوهشگرانی چونان علامۀ حکیمی در نمونۀ متن قرآنی ـ اوصیایی الحیاه در پردازش مبانی نظری، به این روش شناسی اهتمام قابل توجهی داشته اند. توشیهیکو ایزوتسو زبان شناس معاصر نیز، کارکرد منطق سیستمی در زبان شناسی الگوی پیشرفت در آموزه های قرآنی را، نشان داده است. این رویکرد دو وجهی روش­شناسی سیستمی، از سوی نوع اندیشمندان پیشین عرصۀ دین پژوهی، مورد اقبال چندانی نبوده است.