رویکرد به تفسیر پیشرفت‌شناخت قرآن کریم

1. بنیان پارادایمی نظریه و مکتب تفسیر پیشرفت‌‌شناخت:

1‌‌.1. رویکرد به تفسیر پیشرفت‌‌شناخت قرآن کریم؛

2‌‌.1. نظریه‌‌های معاصری با رویکرد کلان تفسیر پیشرفت‌‌شناخت؛

3‌‌.1. روش‌‌شناسی جریان نظریۀ تفسیری پیشرفت‌‌شناخت قرآن کریم و قرآن‌‌شناخت پیشرفت؛

2. شاکلۀ کارکردی نظریۀ تفسیر ـ تفسیری پیشرفت‌‌شناخت قرآن کریم و قرآن‌‌شناخت پیشرفت:

1‌‌.2. علوم انسانی قرآن‌‌شناخت پیشرفت؛

2‌‌.2. الگوی قرآن‌‌شناخت مدیریت پیشرفت: الگوی راهبری قرآ‌‌ن‌‌شناخت آینده‌‌نگار راهبردی تحول؛

3‌‌.2. نظریه، گفتمان و تجربۀ هنری قرآن‌‌شناخت پیشرفت.

کتاب اول از مجموعه گفتگوهای هم‌‌افزایی، گذاری از چشم‌‌انداز بیرون‌‌دینی به درون‌‌دینیِ فلسفۀ دین و معرفت‌‌شناخت اندیشه و دانش تفسیری است. مخاطب، از محصول این گفتگو، به ضرورت رویکرد پیشرفت‌‌شناخت به دین و قرآن کریم می‌‌رسد تا در فرصت گفتگوهای بعدی در کتاب‌‌های پس از این کتاب، از ماهیت معرفت‌‌شناخت اندیشه و دانش مزبور دریافت افزون‌‌تری بیابد. چنین رویکردی هم‌‌چنان در مجامع معاصری تفسیری نیز، تنها از چشم‌‌اندازی جزءنگر دیده شده است. منظومه گفتگویی در سلسله کنفرانس‌‌های قرآن‌‌پژوهی پیشرفت با هم‌‌اندیشی در موضوع اصل ضرورت یک رویکرد تازه‌‌آمد در تفسیر قرآن کریم، آغاز شد تا به این پرسش بنیادین، پاسخی روشمند داده شود که رویکرد مرجع در گذار راهبرنده و جهت‌‌بخش جهان نصّ به جهان مدرن و پسامدرن کدام است؟ رویکرد معیار به تفسیر قرآن کریم چیست؟ رویکردی که برسازندۀ منظومۀ هماهنگ مبانی، اصول، گرایش و منظومۀ روش‌‌های پژوهش تفسیری، فرآیند و سازوکار درونی اندیشۀ قرآن‌‌شناخت است. سه گفتار این کتاب:

1. گام اول در سامان‌‌بخشی مکتب مبنای تفسیر، آغازکردن از خاستگاه فلسفۀ دینی مکتب برگزیدۀ تفسیری است. رویکرد پژوهش مسئله‌‌محور، فراخوان به پردازش مکتب برگزیدۀ تفسیر بر بنیان نظام انتظارات از دین و وحی انبیایی است.

1‌‌.1. مساحت عمومی منظومۀ انتظارات از دین در رویکرد تفسیری به قرآن کریم در اندیشه و تجربۀ دینی، با آرای جناب استاد «خسروپناه» به گفتگو می‌‌آید؛

2‌‌.1. با جناب استاد «خاکبان» در ذیل «خواهانی پیشرفت» بسط می‌‌یابد؛

3‌‌.1. و برآیند این نظام انتظارات از دین و نیاز و فرانیاز به دین، در متن تجربۀ معناداری زندگی و هستی‌‌داری انسانی در رویکرد تفسیری به قرآن کریم، در گفتگوی اندیشه‌‌ای با جناب استاد «علیزمانی» عمق می‌‌یابد؛

2. در گفتار دوم، نوبت به تأملی معرفت‌‌شناخت در اندیشۀ مبنای نظریۀ دین‌‌شناخت پیشرفت، می‌‌رسد. مراد از تفسیر و فهم قرآن کریم و بدین‌سان، اندیشه و دانش تفسیری چیست؟

1‌‌.2. در فصل اول، پاسخ به این سؤال که «مراد از تفسیر و نظریۀ تفسیری چیست؟» از لابه‌‌لای گفتگو در این باب، «مراد از فهم و تفسیر» و نیز «نظام انتظار موجد مسئله» دو نقطۀ بزنگاهی مورد نیاز تفصیل دیده می‌‌شود. گفتگوی اندیشه‌‌ای با جناب دکتر «احمد واعظی»، پرتویی آغازین به نظریۀ تفسیر ـ تفسیری می‌‌افکند و مراد از مکتب و نظریۀ تفسیری را در چشم‌‌انداز می‌‌آورد؛

2‌‌.2. در دومین فصل، در تحلیلی نظریه‌‌ای، «اندیشۀ دین‌‌شناخت پیشرفت، اندیشۀ ولایتمند مدیریت تغییر» با احمد آکوچکیان تصویر می‌‌شود تا نظریه و مکتب تفسیر و تفسیری پیشرفت‌‌شناخت، به روشنی افزون‌‌تری گراید.

و در گفتار سوم، نوبت به گام سوم در پرداخت آغازین رویکرد تفسیر پیشرفت‌‌شناخت می‌‌رسد. سطح سوم، ماهیتی معرفت‌‌شناختی دارد. سه فصل گفتگو در این گام:

1‌‌.3. در فصل اول، برای زمینه‌‌سازی ورود به معرفت‌‌شناسی پیشینی تفسیر پیشرفت‌‌شناخت، «چشم‌‌انداز آغازین به تفسیر رشد‌‌شناخت» و دوباره‌‌بینی اندیشۀ قرآن‌‌شناخت رشد، به آرا و نظرهای آموزگار راحل، علی صفایی حائری و نقطه‌‌های گذار ممکن از آرای آن ارجمند با آثار جناب استاد، پرداخته خواهد شد؛

2‌‌.3. و در فصل دوم، گذاری پسینی (نقد تاریخی) از تئولوژی مرسوم حاکم بر تفکر تفسیری ضروری می‌‌نماید؛ تأملی عبرت‌‌آموز در نسبت‌‌سنجی میان تاریخ فکر دینی ازجمله اندیشۀ تفسیری با منظومۀ انتظارات از دین و الگوی برآیندی آن و گذار انتقادی به نظام اندیشه‌‌ای مطلوب و امکان امر دینی در مناسبات سه وجه انتولوژی، تئولوژی و ایدئولوژی در ساحت فهم تازۀ رشد ـ توسعه‌شناخت دین که در گفتگوی با دکتر بیژن عبدالکریمی صورت می‌گیرد؛

3‌‌.3. در فصل سوم، با دکتر تقی آزادارمکی، از نظام مفاهیم رقیب در آستانۀ فهم دین‌‌شناخت پیشرفت سخن گفته می‌شود و با لحاظ فضای گفتمانی بیرون‌‌دینی، مسئلۀ پیشرفت و امکان تفسیر روشمند پیشرفت‌‌شناخت به عرصۀ نظر می‌‌آید.