منو
چکیده
اندیشۀ فقه، به‌مثابۀ فصلی نظام‌واره از اندیشۀ رشدشناخت دینی، در آستانۀ گذار از عصر اول معرفت‌شناختی خویش، یعنی دگردیسی فلسفۀ فقهی است. مستند به این دورۀ بنیادنگر تازه‌پا، می‌توان انتظار دومین فصلِ تحول معرفت‌شناختی فقه را در عرصۀ میان رشته‌ای‌ها، از جمله حوزۀ فقه و رسانه را داشت. عصر انقلاب اسلامی، عصر خواهانی ولایتمندی پیشرفت‌شناخت فقاهت قرآنی ـ اوصیایی است. ایدۀ دانش فقه در میانِ میدان نظریه‌پردازی پیشرفت، نظریه‌پردازی مدنیت مسلمانی، نظریه‌پردازی مدیریت راهبردی تغییر و تحول و برآمدن دانش تمدنی جهان پیش رو آمده است. مدیریت فقه‌بنیان فرآیند اطلاعات از جایگاه کاربردی بسیار تأثیرگذاری در اقتدار ملی و دینی برخوردار است. به‌منظور دستیابی به الگوی مدیریت فقه‌بنیان رسانه، پرداختن به سطح دوم این پردازش (از سه سطح پردازشی آن، یعنی مبانی پارادایمی، سامانۀ احکام، اصول مدیریت فقه‌بنیان) امری ضروری است. از این رو باید گفت، در فرآیند تولید، توزیع و مصرف خبر، دست‌یافتن به سامانۀ احکام فقهی محتوا، منبع، مخاطبان و شاغلان خبر در سطح سامانۀ احکام فقهی که مبتنی بر مبانی پارادایمی مطرح در سطح اول شکل می‌گیرد و مبنایی برای اصول مدیریت فقه‌بنیان رسانه است؛ از جمله ضرورت‌های دستیابی به الگوی فقه‌بنیان خبر در فضای مجازی است. سرفصل‌های تحلیلی این سامانه به قرار زیر هستند:
۱. احکام محتوای خبر که در دو دستۀ بایدهای کلی عمومی حاکم بر هرگونه خبر و دستۀ دیگر بایدهای متناسب با هر حوزۀ خبررسانی بیان می‌شود؛
۲. احکام منبع خبر که در دو سطح بایدهای دریافت خبر، صحت، حجیت، بلاغت و بایدهای انتشار خبر قابل‌تحلیل است؛
۳. احکام مخاطبان خبر که در سه سطح احکام ناظر به برخورد مخاطب با کالبد، صدق یا کذب خبر، احکام مربوط به تفسیر خبر و احکام مربوط به توزیع خبر از سوی مخاطب قابل‌طرح است؛
۴. احکام فقهی شاغلان خبر که در سه سطح بایدهای عمومی شاغلان، ناظر به حوزه‌های دریافت، تحلیل و توزیع خبر، بایدهای مربوط به دریافت و تحلیل خبر و بایدهای مربوط به توزیع اصل خبر و اصول مربوط به آن قابل‌بیان است.
ایدۀ ولایت فقیه از ایدۀ ولایت فقه بر می‌آید و ولایتمندی فقه در گروی اهتمام به استنباط قوانین و احکام کلی همۀ عرصه‌های رشد و حیات فردی ـ اجتماعی است و بر بنیان ایدۀ ولایت فقه است که رکن تحلیلی نظریۀ جمهوری اسلامی یا مدنیت معاصر اسلامی دریافته می‌شود و جایگاه فقه رسانه در فضای مجازی و ولایتمندی این فقه در حوزۀ مدیریت اطلاعات و فرآیند اطلاعات آشکار می‌شود.
کلیدواژگان: محتوای خبر، منبع خبر، مخاطبان خبر، شاغلان خبر، فقه، تفقه در دین، فقه رسانه، فضای مجازی، ولایت فقیه.
نویسندگان: احمد آکوچکیان و زهرا نجفی.
منبع: اولین همایش ملی جامعه و فضای مجازی، ۱۳۹۲.
قم، شهرک پردیسان، بلوار دانشگاه، بلوار شهید مولوی، کوچه دوم، مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد)
کد پستی: 3749113354
تلفن: 32800430-025
نمابر: 32800417-025
ایمیل: m.t.e.roshd@gmail.com