تشریح نقشۀ جامع علم و سامانۀ تولید دانش دین‌شناختی پیشرفت

مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) در نشست تخصصی گروه پژوهش‌های نظری و مطالعات مبنا و گروه پژوهش تحقیق و توسعه و مطالعات راهبردی به بررسی نقشۀ جامع علم، به‌ویژه نقشۀ جامع اندیشه و دانش دین‌شناختی پیشرفت و سامانۀ تولید دانش دینی پرداخت. این نشست با راهبری حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد)، برگزار شد و به تحلیل عمیق مؤلفه‌ها و سازوکارهای عملیاتی این نقشۀ جامع اختصاص یافت.

در این جلسه عنوان شد که «نقشۀ جامع علمْ الگوی سیستمی، سامانه‌ای و نظام‌واره‌ای تولید علم معطوف به رشد ـ توسعه یا علم تبیین‌گر رشد ـ توسعه است.» در واقع، سازمان ملی تولید علم برای راهبری دانش ملی پیشرفت به چهار نگاشت اساسی نیازمند است:

1.نگاشت معرفت‌شناختی علوم که به بازخوانی دانش‌هایی می‌پردازد که در سامانۀ معرفتی مبنای مدیریت تغییر قرار دارند. آکوچکیان تأکید کرد: «اسلامیت علوم انسانی در اولین گام نیازمند بازخوانی مبانی معرفت‌شناختی این علوم و دانش‌هاست.»؛

2.نگاشت دانشی که وظیفۀ بازخوانی نظام آموزش و پژوهش نهاد ملی دانش را بر عهده دارد؛

3.نگاشت ساختاری یا نهادی برای بازتعریف نظام مأموریت سامانۀ مدیریت دانش بر مبنای نگاشت معرفت‌شناختی و ایفای مأموریت رشد ـ توسعه‌نگر در آموزش و پژوهش؛

4.نگاشت کارکردی یا نگاشت تحقیق و توسعه‌ای که به پردازش عملکرد دانش در فرایند مدیریت تغییر می‌پردازد.

این رویکرد و عزم برای به سامان آوردن نهاد ملی اندیشه و دانش، ناگزیر در گروی تدوین و هماهنگی این چهار نگاشت و ویرایش آن‌هاست. به بیان دکتر آکوچکیان، «نقشۀ راه دستیابی به این سامانه ترکیبی از دو شیوۀ تحلیلی ـ تجربی (کل به جزء و جزء به کل) به‌صورت متوازن به‌همراه روش‌شناسی پژوهش سیستمی و تحقیق و توسعه‌ای است.»

این نشست گامی تأثیرگذار در ترسیم چشم‌انداز تحول نظام ملی تولید علم و دانش دینی بود که مسیر راهبردی تحقق رشد و توسعه مبتنی بر دانش دین‌شناختی را روشن ساخت. حفظ انسجام میان این چهار نگاشت و سازمان‌دهی هماهنگ آن‌ها به‌منزلۀ کلید موفقیت در راهبرد نهاد ملی اندیشه و دانش پیشرفت است.