ماهیت آیند‌پژوهی

آینده‌‌پژوهی گاه در پی حقیقت امور است، مانند این‌که بخواهد روندی را به درستی وصف کند و گاه در پی تحقق اهدافی است، مانند این‌که بخواهد تمهیدی فراهم آورد تا سازمانی در آیندۀ مبهم و پیچیده بر مشکلاتی فائق آید. بنابراین آینده‌پژوهی نوعی علم ـ فناوری به شمار می‌رود، زیرا علم (به‌ معنای معرفت مبتنی بر تجربه) در پی صدق یا حقیقت امور و فناوری در پی تحقق هدف است. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) با بیان این مطلب در جمع هم‌پژوهان گروه پژوهشی تحقیق و توسعه و مطالعات راهبردی خاطرنشان کرد: البته ناگفته پیدا است که این دو بعد آینده‌‌پژوهی درهم‌تنیده هستند و دست در دست هم پروژۀ آینده‌پژوهی را پیش می‌برند. به‌طور کلی مدیریت آینده‌‌نگار استراتژیک منابع انسانی در فضایی تعاملی شکل می‌‌‌گیرد. تعامل میان رویکردهای بالا به پایین و پایین به بالا در تدوین استراتژی از یک سو و تعامل میان رویکردهای مبتنی بر توانمندی‌‌ها و مبتنی بر بهره‌‌مندی از فرصت‌‌های محیطی از سوی دیگرْ فضای کلی شکل‌‌گیری مدیریت آینده‌‌نگار استراتژی منابع انسانی را تشکیل می‌‌دهد. رویکرد بالا به پایین بدین موضوع اشاره می‌‌کند که استراتژی مدیریت منابع انسانی سازمان باید از استراتژی سازمان نشأت گرفته و انطباق عمودی بین آن‌ها مشاهده شود. به بیان دیگر، استراتژی منابع انسانی باید جزئی از استراتژی سازمان باشد، به گونه‌ای که از اجرای آن حمایت کند. بدین ترتیب مدیریت استراتژیک منابع انسانی تعیین می‌‌کند که چه حوزه‌‌های موضوعی و چه دامنۀ مخاطبی برای هر فعالیت آینده‌نگاری راهبردی لازم است و نحوۀ رویارویی آینده‌پژوهان با این موضوع و مخاطب چگونه باید باشد. از سوی دیگر مقتضیات و ویژگی‌‌های منابع انسانیْ خود موجب شکل‌‌گیری استراتژی‌‌هایی تدریجی می‌شوند، بدین ترتیب که شرایط حاکم بر منابع انسانی سازمانْ در گذر زمان استراتژی‌‌هایی نوظهور و بدون پیشینه را پدید می‌آورند که از اقتضائات نشئت گرفته است.