7:08 قبل از ظهر
5 شهریور 1404

هنر دینی در ترازوی قرآن یا قرآن و معیارهای زیبایی در هنر دینی

«هنر» زبانِ زیبایی و تجلی حقیقت در زندگی انسانی است، اما چگونه می‌توان مرزهای زیبایی‌شناسی را در نسبت با حقیقت هستی ترسیم کرد؟ این پرسشی است که در نشست تخصصی «قرآن و معیارهای زیبایی در هنر دینی» در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) مورد بررسی قرار گرفت. این نشست که به همت گروه پژوهش گفتمان و هنر و گروه پژوهش‌های نظری و مطالعات مبنا و گروه پژوهش تفسیری برگزار شد، با راهبری حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان به کاوش در معیارهای قرآنی زیبایی در تجربۀ هنری پرداخت.

دکتر آکوچکیان در این نشست با اشاره به جایگاه قرآن به عنوان «بالغ‌ترین زبان نشانه‌گذاری» تأکید کرد که سنجش زیبایی یک اثر هنری باید در چارچوبی فراتر از ذائقه‌های فردی و سلیقه‌های مرسوم قرار گیرد. وی با استناد به آیات ابتدایی سورۀ حدید (سَبَّحَ لِله مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ) بیان کرد: «این تصویر متحرک از هستی و زیبایی را با هنر متنوع‌گرای مرسوم مقایسه کنید.»

در ادامۀ این نشست، چهار معیار اساسی زیبایی در هنر دینی مورد بحث قرار گرفت:

  1. نسبت اثر با حقیقت هستی و هدف مطلوب زندگی؛
  2. سطح معراج وجودی پیام‌رسان و ارتباط با سنت رسولان هنرمند؛
  3. عمق و تأثیرگذاری پیام اثر بر مخاطب؛
  4. هماهنگی ساختاری در اجزای زبانی، صوتی، تصویری و مفهومی اثر.

در پایان، پژوهشگران حاضر بر ضرورت مطالعۀ تطبیقی میان الگوهای نشانه‌گذاری قرآنی و معیارهای زیبایی‌شناسی در هنر معاصر تأکید کردند. این نشست گامی مهم درجهت پیوند مطالعات نظری، تفسیری و گفتمان هنری محسوب می‌شود.