تئوریهای مرسوم ولایت فقیه اغلب به ولایت فقیه در احکام نظر داشتهاند. اما بازخوانی این نظریه با نقد معرفتشناختی نسبت فقه در احکام و تفقه در دین و نیز نسبت ولایت فقیه در احکام با ولایت فقیه در دینْ چشماندازی نوین را در میدان معنیشناختی نظریۀ دولت نمایان میسازد.
نشست اخیر گروه پژوهشهای فقه و حقوق به بررسی ضرورتهای بازاندیشی در این نظریه اختصاص یافت. در این نشست، حجتالاسلاموالمسلمین احمد آکوچکیان، استاد راهبر این گروه پژوهشی، تأکید کرد که ورود تخصصی و نه تخصیصی به مبانی نظری و فرایند تحقیق و توسعه نقش کلیدی در تحول مفهومی این نظریه ایفا میکند.
از نگاه وی، مجموع تجربیات اندیشهای و اقدامیِ انقلاب اسلامی، بهویژه در آغاز کلاندورۀ سوم ولایت فقیه، ضرورت عملیاتیسازی ایدۀ ولایت فقیه در دین را نشان میدهد. در این دیدگاه، اقتدار توسعهای علم در گروی تفقه در دین، و اقتدار توسعهای ولایت فقیه در گروی تحقق ولایت فقیه در دین است.