دعای سحر؛ ژرف‌ترین نیاز، ژرف‌ترین جست‌وجو

«ژرف‌ترین نیاز، ژرف‌ترین جست‌وجو» از دیگر مجموعه آثار در دست پژوهش کارگروه نیایش‌‌پژوهی است که به شرح دعای سحر می‌پردازد. دعای سحر، نیایشی کوتاه است که در سرجمع با ۲۳ مؤلفه، بودگی امر انسانی را تفسیر می‌کند. در این اثر، به این سؤال کانونی پاسخ داده می‌شود که نظام انتظارات از دین، در فرآوری به سطح منظومۀ نیازهای به دین و در عمیق‌ترین لایۀ زیستمانی خود، به کیفیت نسبت انسان و خداوند می‌رسد، ابعاد راهبردی این نیاز نسبت چیست و بر این مدار، انسان معیار چه اوصافی دارد؟

با دعای سحر، یک شش ضلعی معنا، همۀ وجود (بینش، گرایش و کنش) و همۀ موجودیت (روش و منش) را در خود می‌‌گیرد و اصیل‌‌ترین ارکان هستومندی انسانی را پوشش می‌‌دهد:

۱. من، من خودآگاه، هستومند:ذاکر انسان است؛ انسانی که خلیفۀ خداوند است و همۀ اسماء را آموخته است و می‌تواند با مُلکیان، مُلکی، با جبروتیان، جبروتی و با ملکوتیان، ملکوتی باشد؛

۲. الله (اللهم): اصل و بودگی برای من؛ سالک در مقامی است که به روشن‌‌بینی مقام سلوکی خویش رسیده است و اساس فلسفۀ وجودی خویش را در پیوست با امرنامتناهی غایی الهی دیده است؛

۳. اسم: اسم، حقیقت نسبت امر متناهی با امر نامتناهی در حیث هویتی و برشدگی امر متناهی است. اسم، یعنی آشکارگی و تجلی اصل هویت، تجلی چرایی و چگونگی بودن با منظومه‌‌ای از نمایگان کانونی و کلیدی و فضای مفهومی و گفتمانی پیرامونی آن؛

۴. سؤال: سؤال، برآیند خواهانی‌‌ها در عینیت موقعیتی یا برآیند نظام انتظارات و نیازهاست. نظام نیازها و فرانیازها در جای خویش تفسیر شده‌‌اند و در این راستا، نظام انگیزه‌‌ها و فراانگیزه‌‌ها معنا می‌‌شوند و جست‌وجوها در بیرون و درون ساحت دین، در موقعیت‌‌های گوناگون زیستی ضرب می‌‌شوند و سؤال پدید می‌‌آید. سؤال، عینیت موقعیتی هستومند انسانی است هنگامی که طلب در او خودآگاه است و درصدد زایمانی از کیستی (چرایی و چگونگی) خویش است؛

۵. هستومندی: سالک ما سودای تجربۀ خودی دارد. اوج را می‌‌طلبد و چرایی موضوعیت خویش را در چگونگی آشکار می‌‌کند. مهم، چگونه رفتن است و خدا هدف زندگی نیست: الی الله مرجعکم؛ إلی، جهت و مسیر زندگی است؛

۶. دو ضلع ماتریس کمال بلوغ: یکی، گسترۀ این کمال که ابعاد بینشی، گرایشی و کنشی را پوشش داده و ترجمان ابعاد وجودی سالک الهی است و دیگری، ژرفای این کمال، در عمیق‌‌ترین امکان ترجمان امر نامتناهی در وجود سالکی.

نیایش سحر، حکایت از فلسفۀ دین مبنا تا تجربۀ بالغ عرفان محمدی ـ اوصیایی است. با دعای سحر سالک اولیایی همواره در راه است. ویرایش نظام انتظارات، نظام نیازها، تا پایش بالغ‌ترین سطح ممکن تجربۀ وجودی در این نیایش حاضر است. دعای سحر، مرجعی در پایش هموارۀ منظومۀ چیستی‌ها، چرایی‌ها و چگونگی‌هاست. با دعای سحر عیار پایش مستمر در اختیار است.