در نشستهای ستاد راهبردی تحول معماری و شهرسازی که در دو ماه مرداد و شهریور برگزار شد، احمد آکوچکیان نمایندۀ مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) بنابر مأموریت حوزههای علمی دینی، ویرایش اولیه از سیاستها و تدابیر پیشنهادی شهرسازی و معماری، برای دولت سیزدهم را در سرجمع مباحث مطرح در ستاد پیشنهاد نمود:
سیاستهای سکونتگاهی و آمایش سرزمین در ایران از دهۀ 1340 تا کنون دچار خطاهایی راهبردی بوده که مهمترین آنها عبارتاند از:
ـ تمرکزگرایی و برهمزدن توازن آمایش سرزمین و تخریب محیط زیست؛
ـ تصدیگری دولتی و ایجاد بار مالی سنگین بر دوش دولتها؛
ـ ناسازگاری با سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی؛
ـ سوداگری در زمین و مسکن.
بهمنظور جبران آسیبهای فوق و با عنایت به آموزههای اسلامی، سیاستها و تدابیر زیر پیشنهاد میشود:
ردیف | سیاستها و راهبردها | تدابیر، راهکارها |
۱ | احیای منضبط زمین در مقابل زمین خواری یا احتکار | واگذاری گستردۀ اراضی مناسب برای استفادۀ بخش غیرمتمرکز مردمی |
۲ | مقابله با سوداگری در زمین و مسکن بهوسیلۀ راهکارهای همچون اجاره به شرط احیا و استفاده از اراضی موقوفه | |
۳ | تمرکززدایی و آمایش متوازن سرزمین | عدماحداث طرحهای حمایتی مسکن در کلانشهرها (مشکل کلانشهرها نه کمبود مسکن است نه کمبود سرمایه و هرگونه تزریق سرمایه باعث تشدید عدمتوازن و مهاجرتپذیری میشود.) |
۴ | احداث طرحهای حمایتی در مجاورت شهرهای متوسط، کوچک و روستاها | |
۵ | تسهیل مشارکتهای مردمی در مراحل مختلف «طراحی، ساخت و بهرهبرداری» | کمک به محوریت انگیزههای عامالمنفعه و وقف در احداث و ادارۀ محیط مصنوع به جای تصدیگری دولتی یا رقابت تجاری بخش خصوصی |
۶ | کمک به شکلگیری و گسترش تکنولوژیهای ساخت سازگار با معماری مشارکتی و بومی | |
۷ | سهیمشدن ساکنان محل در انتخاب و اجرای طرحها و پرهیز از اجرای طرحهای انبوهسازی، تیپ و یکسان برای کل کشور، بهمنظور «ایجاد احساس هویت و تعلق» به محله | |
۸ |
ساماندهی فضای اجتماعی ـ کالبدی برای حرکت بهسمت تحقق الگوی زیست مؤمنانه و سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی |
رعایت مقیاس محلی با محوریت مساجد در رشد و توسعه شهر و پرهیز از تمرکزگرایی و متراکمسازی (توسعه شبکهای غیرمتمرکز) |
۹ | ایجاد یک چرخۀ دانشی وقف پایه با محوریت مساجد بهمنظور «ارتقای سطح دانش و مهارت ساکنین» | |
۱۰ | ارائۀ مشوق جهت گسترش الگوها و فرمهای ایرانی ـ اسلامی و کاهش تشبه به نمادها و فرمهای بیگانه | |
۱۱ | تأمین مسکن وسیع، دارای حیاط اختصاصی، با مالکیت مستقل برای هر خانواده و اجتناب از کوچکسازی بهمنظور تأمین نشاط، آسایش، سرزندگی، فراغت، حفظ حریم و استواری روابط خانوادگی | |
۱۲ | مسکن دارای فضای باز درخور و ارتباط مناسب با عناصر طبیعی و بهرهمند از نور، تهویه و فضای سبز کافی | |
۱۳ | امکان فراهمسازی فعالیت در سطح خرد برای تحقق اقتصاد مقاومتی (اقتصاد خانگی) | تبدیل خانه و شهر از مصرفی به مولد با قابلیت اشتغالزایی و کارآفرینی و بسترسازی برای تولیدات طبیعی، تغذیه سالم و طیب در خانهها و محلهها |
۱۴ | تأمین فضای توزیع و عرضه برای «کسبوکارهای خردِ خانگی و محلی» | |
۱۵ |
کاهش اسراف و اتراف بهکمک: ـ فراهمسازی امکان استفاده از منابع پایدار انرژی؛ ـ صرفهجویی در مصرف آب با بازیافت آب خاکستری؛ ـ گسترش استفاده از فناوریهای بومی و سازگار با محیط زیست. |