جنبشهای اجتماعی و پدیدۀ تحقیق و توسعۀ اجتماعی، در طول فرایند زادهشدن تا بلوغ خویش، با هزینههای بسیاری بهتدریج بهضرورت پرداخت و مبنا قرار دادن «الگوی درونزای پیشرفت (رشد ـ توسعه)» متناسب با بوماقلیم خویش میرسند. دکتر احمد آکوچکیان با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: «اندیشۀ ترقی یا پیشرفت» یعنی اندیشۀ شناسایی الگوی گذار فرد، جامعه و تمدن، در تکاپوی نظاموارۀ با یکدیگر بهسوی نقطههای مطلوب برگزیدۀ ملت ـ دولتْ در یک نظام اقدام برنامهای و توسعهای برآمده از مبانی بینشی و الگوی ارزشداورانۀ مستند به آن.
استاد راهبر گروه پژوهش تحقیق و توسعه و مطالعات راهبردی افزود، این اندیشه دارای دو فصل مفهومی پیوسته است:
- «اندیشۀ رشد» یعنی اندیشۀ معطوف به پرداخت الگوی فلسفۀ هنجارین مطلوب زیست فردی، اجتماعی و تمدنی؛
- «اندیشۀ توسعه (در باب تفعیل: وسعتبخشی)» جریان اندیشهای معطوف به آرمان رشد در قالب یک نظام برنامه و یک چارچوبۀ مرحلهبندی و زمانبندیشده بههمراه تخصیص امکانات انجام برنامه.
با انتظار و ضرورت خودآگاه رشد ـ توسعۀ درونزای اسلامی ـ ایرانی در عصر جمهوری اسلامی و پساز مقایسۀ مکتبها و نحلههای داعیهورز پیشنهاد الگوی پاسخگوی این انتظار، دیانت قرآنی ـ مصطفایی در تفسیر سنت اولیای معصومین (ع)، تنها میاندار پیشنهاد بالغترین الگوی تفسیر و تدبیر رشد ـ توسعه دیده، دانسته و خواسته میشود.