جایگاه انسان‌شناسی پیشرفت

هم‌پژوهان چهار گروه پژوهشی تفسیر، سلامت و سبک زندگی، علوم انسانی و مبانی نظری و مطالعات مبنا انسان‌‌شناسی در یک نشست مشترک به بررسی جایگاه انسان‌شناسی پیشرفت پرداختند. حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمد آکوچکیان راهبری این نشست را بر عهده داشت. وی پس‌از تبادل‌نظر اعضای جلسه با اشاره به این‌که پیشرفت از زمرۀ اصلی‌‌ترین نمونۀ فلسفه‌‌های مضاف پیشرفت‌‌شناخت است به جمع‌بند نظرهای مطرح‌شده پرداخت و گفت: رخداد ناخودبودگی انسانی و فروکاهشی خودشدگی انسانیْ نهایی‌‌ترین نشانۀ افول و تحریف رشدشناخت نظام اجتماعی و حاکمیتی است.

آدمی ـ این اسرارآمیزترین و ناشناخته‌‌ترین پدیدار هستی ـ یک دنیای بزرگ‌تر است و جزء اصلی در تشکیل اجتماع صالح و امن انسانی و هستۀ اراده‌‌ورزِ مدیریت تغییر جهان خویش و پیوستۀ با خویش است. اولیای بزرگ ما را آموخته‌‌اند که: «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ‏ رَبَّه». این مهم آموزه‌‌های بزرگی دارد، مانند:

ـ شناخت کلی و کامل انسان همانند شناخت خداوند امری دست‌نیافتنی است؛

ـ از منظر بینش انسان‌‌شناخت است که مکتب و شیوۀ خداشناسی آن‌‌گونه که باید دریافته می‌‌شود؛

ـ اصول دین‌‌پژوهی و تفسیر نظام‌‌های الهی مدیریت حیات بر مدار مبانی انسان‌‌شناسی تغییر شکل ‌‌می‌‌گیرد.

آدمی در مرز فارق با دیگر پدیدارها با اوصاف، ظرفیت‌‌ها، استعدادها، نیازها و فرانیازهای خودویژه‌‌ای چون عقل، اراده، اختیار و انتخاب، عاطفه و احساس، فطرت، وجدان، تربیت‌‌پذیری و گرایش به بقا و جاودانگی تعریف می‌‌شود. در یک تعریف کوتاه، انسان‌‌شناسی یعنی «دانشِ بررسی عناصر محوری هویت انسان در معرفت پایه و هر آنچه بر آن اساس بنا نهاده شده است و کیفیت این ساختار». شناخت ساحات وجودی و نظام نیازها و فرانیازها رکن این معرفت‌‌ مبنا است.