3:00 بعد از ظهر
5 شهریور 1404

ولایت فقیه؛ بازخوانی‌ای نوین در پرتوی گفتمان دانایی‌محور توسعه

در ادامۀ نشست‌های راهبردی مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد)، تحلیلی نو از بنیادهای نظری ولایت فقیه، با تأکید بر نسبت آن با توسعۀ دانایی‌محور، در گروه پژوهش «فقه و حقوق» و «پژوهش‌های نظری و مطالعات مبنا» برگزار شد.

در این نشست که با راهبری علمی حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان برگزار شد، مفهوم «ولایت فقیه در دین» از منظری نو و مبتنی بر منطق دانایی‌محور بازخوانی گردید. این خوانش، نه‌تنها از زاویۀ فقه سیاسی، بلکه در چارچوب اندیشۀ نظام‌مند پیشرفت مطرح شد.

در این دیدگاه، «سند راهبردی» نه صرفاً یک متن بوروکراتیک، بلکه جلوه‌ای از «مدیریت دانش» در بستر گفتمان دانایی‌محور تفسیر شد، گفتمانی که خود را در قالب «نقشۀ جامع علمی نظام ولایت فقیه در دین» بازمی‌نمایاند.

آکوچکیان در بخشی از سخنان خود گفت: «تا دانایی توان‌مند جریان پیشرفت‌شناخت و توسعه‌ای نباشد، حاکمیت مبتنی بر آن دانش نیز اقتدار و کارآمدی لازم را برای مدیریت توسعه‌ای نخواهد داشت.»

او با تأکید بر نقش «تفقه در دین» به‌مثابۀ بنیاد اندیشه‌ای نظام حاکمیت اظهار داشت: «ولایت فقیه در دین از ولایت تفقه در دین یا به بیانی دیگر، از اقتدار توسعه‌ای تفقه در دین برمی‌آید.»

از نتایج مهم این نشست، می‌توان به ارائۀ رویکرد تلفیقی میان گفتمان فقهی و نظام دانایی اشاره کرد، رویکردی که ولایت را نه در تقابل با توسعه، بلکه در بستر عقلانیت پیشرفت‌محور و بر مدار تفقه عمیق و نظام‌مند دین معنا می‌کند.

این نشست با هدف تقویت نگاه نظری و ارتقای تحلیل سیستمی دربارۀ پیوند دین، فقه و توسعه در حال پیگیری است و در گام‌های بعدی، با برگزاری سلسله‌نشست‌هایی، محورهای کاربردی این رویکرد در حکمرانی توسعه‌ای بررسی خواهد شد.