«الگوی هنجاری رسانه»؛ بازخوانی کنش پیشرفت در چارچوب فقه رسانه‌ای

در ادامۀ فعالیت‌های علمی ـ راهبردی مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد)، نشستی تخصصی با تمرکز بر بازخوانی نظریۀ هنجاری رسانه در نسبت با کنش پیشرفت و گفتمان تغییر، در مجمع گروه پژوهش گفتمان و هنر و گروه پژوهش‌های نظری و مطالعات مبنا و نیز گروه پژوهش فقه و حقوق برگزار شد. این نشست با حضور رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد)، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان، و جمعی از پژوهشگران برجسته برگزار گردید.

در این نشست، دکتر آکوچکیان ضمن تبیین نسبت میان الگوی هنجاری رسانه و گفتمان پیشرفت در عرصۀ فلسفۀ هنر بر این نکته تأکید کرد که: «الگوی هماهنگ‌سازندۀ کنش تغییر و زبان تغییر و نیز کنش پیشرفت و گفتمان پیشرفت، یک الگوی جامع «هست ـ باید» یا همان الگوی هنجاری است.»

وی افزود: «نظریه‌های هنجاری از سطوح فلسفۀ اجتماعی برآمده‌اند و تمرکز اصلی آن‌ها بر این است که اگر قرار بر تحقق ارزش‌ها باشد، رسانه‌ها باید چگونه رفتار کنند و این ارزش‌های اجتماعی چه مختصاتی دارند.»

در ادامۀ نشست، نسبت اخلاق و فقه هنر با لحاظ اخلاق رسانه و فقه رسانه به‌عنوان دو حوزۀ دانشی بنیادین در تبیین نظام مطلوب رسانه‌ای بررسی شد. دکتر آکوچکیان در همین زمینه خاطرنشان کرد: «فقه رسانه به‌مثابۀ جزئی از فقه جامع اجتهادی ظرفیت دارد تا چارچوب‌های کلان و راهبردی برای پیشرفت اجتماعی در عصر رسانه را طراحی کند. نظام بایدها و نبایدهای رسانه‌ای صرفاً توصیه‌گرانه نیست، بلکه ناظر به الزامات تغییر تمدنی است.»

از دیگر مباحث کلیدی مطرح‌شده در این جلسه، بازتعریف نقش رسانه در زیست‌بوم اجتماعی امروز و ضرورت ارائۀ الگوهای بومی و متناسب با ارزش‌های اسلامی ـ ایرانی در حوزۀ کنشگری رسانه‌ای بود. شرکت‌کنندگانِ این نشست بر تدوین منظومۀ هنجاری رسانه در افق گفتمان پیشرفت تأکید کردند و مقرر شد کارگروه مشترکی میان دو گروه پژوهشی جهت تدوین چارچوب‌های این منظومه تشکیل شود.

در این نشست علمی، از سطح تحلیل فلسفۀ رسانه تا طراحی عملیاتی نظام هنجاری در نسبت با فقه رسانه، پیوندی روشمند و آینده‌نگر برقرار شد. این جلسه نمونۀ درخشانی بود از بازخوانی بنیادهای نظری برای تولید نرم‌افزار تمدنی در عصر تحول. مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) با چنین فعالیت‌هایی، بر مدار کنش راهبردی و تولید ایده‌های مؤثر، درجهت پیشرفت اصیل حرکت می‌کند.