از نقشۀ جامع اندیشه و دانش دین‌شناختی پیشرفت و نقشۀ تفقه در دین‌بنیان تحقیق و توسعۀ ملی رهسپار نظریۀ جمهوری اسلامی و ولایت فقه

چکیده

«اندیشۀ دینی» و در برآیند انبانه­‌شدگی آن، «اندیشه و دانش دین‌­شناختی پیشرفت» در مواجهه با جامع‌ترین عصر پرسش‌های جامع‌نگر حیات و تغییر از سویی و نیز پدیدۀ عصر انقلاب و بیداری اسلامی جهان معاصر مسلمانی از سویی دیگر و به این قرار پیش روی خویش، ضرورت اقتداربخش ملی را دارد و به‌ناگزیر با عیار اقتدار توسعه‌ای علم به‌مثابۀ خاستگاه اقتدار حضور دین و اقتدار ملی سنجیده می‌شود و در چارچوبۀ «نظریۀ دولت ـ ملت دینی» و به‌مثابۀ اندیشه و دانش مبنای مدیریت انسانی پایدار ـ و در ادبیات معاصر نظام جمهوری اسلامی ـ «ولایت فقیه» بازخوانی می‌شود و در تعامل با مقولات عرصۀ حضور خویش و به‌ویژه مدنیت معاصر و از چشم‌انداز عهده‌داری پردازش اندیشۀ هدایت به رشد ـ توسعه و در عرصۀ دولت ـ ملت و به‌­طور خاص نظام حاکمیتی (جمهوریت) اسلامی، در دو نقشۀ راه پیوسته یعنی «نقشۀ جامع علم» و «نقشۀ جامع علمی» جریان می‌یابد. این دو نقشۀ راه به‌مثابۀ دو رکن مفهومی و تحققی نظریۀ جمهوری اسلامی و اقتدار دینی، چه چیستی و مؤلفه‌هایی دارند؟ پژوهش فشردۀ پیش رو در مجال کوتاه خویش، به تبیین چیستی مؤلفه‌های این دو نقشۀ اقدام، به‌مثابۀ دو رکن گفتمان توسعۀ حکمت(تفقه در دین)بنیان و نظریۀ دولت دینی، نظر می‌افکند و به دو دستاورد کلان می‌رسد که:

۱. «نقشۀ جامع علم» و در ذیل آن «نقشۀ جامع اندیشه و دانش دین‌­شناختی پیشرفت»، الگو و روش‌شناسی جامع تولید دانش دین‌شناختی رشد ـ توسعه یا «تفقه در دین» است. اندیشه و بدین‌سان دانش دین‌­شناخت دارای اقتدار رشد ـ توسعه‌ای یا «دانش ولایتمند»، همان «تفقه در دین» است. از همین رو است که مستند ولایت‌ فقیه‌، همان «ولایت تفقه در دین» است. چهار مؤلفۀ برجستۀ مفهومی نقشۀ جامع علم و در راستای آن نقشۀ جامع اندیشه و دانش دین‌­شناختی پیشرفت عبارت است از «نگاشت معرفت‌شناختی»، «نگاشت نهادی»، «نگاشت دانشی» و «نگاشت تحقیق و توسعه‌ای»؛

۲. «نقشۀ جامع علمی» و در ذیل آن «نقشۀ جامع تحقیق و توسعۀ اندیشه و دانش دین‌شناختی پیشرفت یا تفقه در دین‌بنیان»، در سطوح سامانه‌های دین‌شناختی رشد و در سطوح نظریۀ دین‌شناختی رشد ـ توسعه  را به دست می‌دهد.

دو رکن تحلیلی «اندیشۀ ولایت فقیه در دین» به‌مثابۀ اندیشۀ بنیان نظام جمهوری اسلامی، «نقشۀ جامع تفقه در دین» و «نقشۀ جامع تفقه در دین‌بنیان تحقیق و توسعۀ ملی» است.

کلیدواژگان: نقشۀ جامع علم، نقشۀ جامع علمی تفقه در دین، ولایت فقیه، نقشۀ جامع اندیشه و دانش دین‌شناختی پیشرفت، نقشۀ تفقه در دین‌بنیان تحقیق و توسعه، ولایت فقه.

نویسندگان: احمد آکوچکیان، زهرا صفری.